Մի օր կենդանաբանական այգու կապիկները որոշեցին ճամփորդել, աշխարհ ճանաչել: Որոշեցին ու ճամփա ընկան: Գնացին, գնացին, մի տեղ կանգնեցին ու հարցրին..
-Ի՞նչ է երևում:
-Առյուծի վանդակը, փոկի ավազանն ու ընձուղտի տունը:
-Ի՜նչ մեծ է աշխարհը, ու ինչքա՜ն շատ բան ես իմանում, երբ ճամփորդում ես:
Շարունակեցին ճանապարհն ու կանգ առան միայն կեսօրին:
-Հիմա ի՞նչ է երևում:
-Ընձուղտի տունը, փոկերի ավազանն ու առյուծի վանդակը:
-Ի՜նչ տարօրինակ է աշխարհը, ու ինչքա՜ն շատ բան ես իմանում, երբ ճամփորդում ես:
Նորից ճանապարհ ընկան ու կանգ առան արևամուտին:
-Իսկ հիմա ի՞նչ է երևում:
-Առյուծի վանդակը, ընձուղտի տունն ու փոկերի ավազանը:
-Ի՜նչ ձանձրալի է աշխարհը.միշտ նույն բաներն են հանդիպում. ու ճանապարհորդելն էլ ոչ մի բանի պետք չէ:
Ու այդպես, նրանք ճամփորդում էին, ճամփորդում, բայց վանդակից դուրս չէին գալիս, պտտվում էին նույն շրջանում կարուսելի ձիուկի պես:

1.Ինչու որոշեցին կապիկները ճամփորդել։

2.Երբ կանգ առան կապիկները։

3.Երկրորդ անգամ , երբ կանգ առան կապիկները։

4.Որտեղով էին ճանապարհորդում կապիկները։

1. Կենդանիների միջև ի՞նչ տարբերություններ կան: Բերեք օրինակներ:

Կենդանիներր միմյանցից տարբեր­վում են արտաքին տեսքով, մարմնի ձևով և մասերով, ծածկույթով, դրա գունավորմամբ, շարժումներով, վարքով կամ կենսակերպով և այլն:

2. Ինչո՞վ է պայմանավորված կենդանիների բազմազանությունը:

Կարելի է ասել, որ կենդանիների բազմազանությունը պայմանավոր­ված է այն տարբեր միջավայրերով, որտեղ նրանք ապրում են:

Continue reading

1. Ի՞նչ դեր ուներ ճարտարապետները միջնադարյան կառույցների ստեղծման աշխատանքում։
   Հայ մշակույթի պատմության մեջ իր ուրույն տեղն ունի ճար­տարապետությունը։ 
2. Միջնադարի ի՞նչ նշանավոր հայ ճարտարապետներ գիտեք։ Համառոտ պատմեք նրանց գործերի մասին։ Միջնադարի հայ ճարտարապետներից է Մանուելը, որը կառուցել է Ոստան ավանը և նրա պաշտպանական համալիրը, Աղթամարի բերդ քաղաքը։ Մոմիկը, որը կառուցել է Նորավանքի եկեղեցու գավիթը, Արենիի եկեղեցին, Նորավանքում Բուրթել իշխանի երկհարկ դամբարան-եկեղեցին և այլն։
3. Նշանավոր ի՞նչ կառույցներ է նախագծել Ալեքսանդր Թամանյանը։ Ո՞րն է, ձեր կարծիքով, նրա ամենագլխավոր գործը։
   Օպերայի շենքից բացի, Թամա­նյանի նախագծով է կառուցվել նաև Կառավարական տունը Հանրապետության հրապարակում և բազմաթիվ այլ շենքեր։ Իմ կարծիքով ամենակարևոր գործը դա Երևանի հատակագիծն է։
4. Թվարկեք Ռաֆայել Իսրայելյանի մի քանի ստեղծագոր­ծություն։ Ինքներդ տեսել եք դրանցից որևէ մեկը։ Պատմեք այդ մասին։
   Հայ ականավոր ճարտարապետ Ռաֆայել Իսրայելյանը համադրել է ժամանակակիցն ու ավանդականը և ազգայինը ոգով լուծել արդի ճարտարապետության մարտահրավերները: Նա նախագծել է Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի, Նոր Հաճնի, Մուսա լեռա:

• 1/3+5/3=6/3
• 2/5+6/5=8/5
• 9/13+8/13=17/13
• 13/15+2/15=15/15
• 1/2+7/2+9/2=17/2
• 3/4+14/4+6/4=23/4
• 9/15+8/15+12/15=29/15
• 1/2+1/2+1/2=3/2
• 1/5+7/5+9/5=17/5
• 4/13+5/13+1/13=10/13
• 1/9+3/9+5/9=9/9
• Կոտորկաները բերել ընդհանուր հայտարարի և կատարել գումարում

• 2/3+5/6=4+5/6=9/6
• 3/2+7/6=9+7/6=16/6
• 14/15+1/5=14+3/15=17/15
• 2/5+4/5=26+4/5=6/5
• 1/20+4/10=1+4/20=5/20
• 4/15+3/5=4+3/15=7/15
• 12/20+4/7=12+4/1=16/1
• 24/30-1/6=24+1/10=25/10
• 35/16-2/32=35+2/2=37/2
• 1/15+4/20+6/60=1+4/6+5=11/5
• 34/7+2/14+5/6=34+2/5+1=41/1
• 1/5+3/10=1+3/5=4/5
• 3/6+2/4=3+2/2=5/2
• 5/20+1/4=5+1/2=6/2                           
• 6/15+3/10=6+3/5=9/5
• 3/7+4/10=3+4/1=7/1                           
• 14/20+7/10=14+7/2=21/5

1. Ի՞նչ է կենսոլորտը, ի՞նչ ոլորտներ է ընդգրկում:

Կենսոլորտը դա երկրագնդի այն ոլորտը որը բաղկացած է կենդանի օրգանիզմներից, այն ընդգրկում է ողջ ջրոլորտը, քարոլորտի վերին և մթնոլորտի ստորին շերտերը:

2. Որո՞նք են կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչները:

Կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներից են բույսերը և կենդանիները։

3. Թվարկեք կենդանի օրգանիզմների թագավորությունները: Ո՞ր թա­գավորությունում է դասվում մարդը:

Կենդանի օրգանիզմների թագավորությունները չորսն են՝ բույսերի, կենդանիների, մանրէների և սնկերի։ Մարդը դասվում է կենդանիների թագավորությանը։

4. Տարբեր նյութերի հետ կենդանի օրգանիզմների փոխազդեցության ի՞նչ օրինակներ գիտեք:

Կենդանի օրգանիզմները թթվածնի են ներշնչում և ածխաթթու գազի արտաշնչում, մարդը քարից տուն, փայտից կահույքը պատրաստում և այլն։

5. Կենսոլորտում ի՞նչ գործառույթներ են իրականացնում կենդանի օրգանիզմները:

Կենդանի օրգանիզմները կենսոլորտում իրականացնում են նյութերի շրջապտույտ։

6.Ուշադիր դիտարկեք տեղանքը, շրջակա միջավայրը: Ի՞նչ գիտեք այդ միջավայրի պայմանների մասին: Թվարկեք և նկարագրեք շրջապատի կենդանի օրգանիզմները, բույսերը և կենդանիները: Ի՞նչ գիտեք այդ օրգանիզմների մասին:

Ես ապրում եմ քաղաքում, որտեղ շրջակա միջավայրում կան հետևյալ կենդանի օրգանիզմները՝ զանազան ծառեր և բույսեր, թափառող և ընտանի կենդանիներ, տարբեր թռչուններ և բազմաթիվ մանրէներ։ Ծառերը հիմնականում ոչ պտղատու են, բույսերում գերակշռում են խոտերը, կենդանիների մեջ՝ շները, իսկ թռչունների մեջ՝ ագռավները։

7. Բնապահպանական ի՞նչ խնդիրներ գիտեք:

Որպես բնապահպանական խնդիրներ կարող ենք նշել շրջակա միջավայրի աղտոտումը, արտադրական գործարանների կողմից արտանետումները մթնոլորտ և ջրային ավազաններ, ոչ սանիտարական անտառահատումները, տրանսպորտային միջոցների արտանետած գազերը և այլ շատ նմանատիպ գլոբալ խնդիրներ։-

1. Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:Լուռ ու մունջ-սուս,դատարկ-փունջ,երկյուղի-սարսափ,միմիանց-իրար,սաստկացավ-ջղայն,փարատելու-գովաբանել,տարօրինակ-արտասովոր,ջուլհակ-անկիչ,ճախարակ-ծիծեռնիկ,հանճար-տաղանդ,անհամար-անհաշիվ,
2. Բացատրի՛ր նարնջագույնով գրված նախադասությունները, արտահայտությունները:Դերվիշը սոված է դրա համարել էլ մարդկանց վախեցնում է,գլուխ գովալ,վարաք,թաքնվելով մաներ գալիս,թաքուն պահել,
3. Հնարագիտություն, թագավոր, կտավ, հարցմունք, կախարդական, անմահական, գլուխ, արհեստասեր բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր, որոշի՛ր կազմությունը (պարզ, բարդ, ածանցավոր, բարդ ածանցավոր):Պարզ-կտավ,գլուխ:ածանցավոր-անմահական,կախարդական:բարդ-թագավոր,հարցմունք,բարդ ածանցավոր-հնարագիտություն,արհեստասեր:
4. Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր 5  անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ: Պատմվածքից փորձիր գտնել և դուրս գրել հատուկ գոյականը:Անձ-Դերվիշ,ժողովուրդ,գիտնական,թագավոր,վարպետ:Իր-երկինք,երկիր,ցորեն,ճնճղուկներ,օրօրօց:
5. Բնութագրի՛ր դերվիշին, ջուլհակին:

Ջուլհակը չխոսեց դերվիշի հետ. նա լուռումունջ իր գավազանի ծայրով մի խոր ակոս քաշեց շրջանի մեջտեղով ծայրե ի ծայր և այսպիսով դերվիշի շրջանը երկու հավասար մասի բաժանեց և նստեց նրա դեմ հանդիման։

Դերվիշը երկար մտածեց, գլուխը թափ տվավ. վերջը մի գլուխ սոխ հանեց, դրավ առջևը։

Ջուլհակը, առանց երկար մտածելու, իսկույն իր սխտորը հանեց, դրավ իր առջևը։ Բարկացավ դերվիշը և իր ջեբից հանեց մի բուռ կորեկ և շաղ տվավ ամբողջ շրջանի մեջ։

Ջուլհակը փեշի տակից հանեց իր հավը, որ իսկույն կտկտալով կերավ բոլոր կորեկը։

6.Ի՞նչ սովորեցրեց  քեզ պատմվածքը:  Բանավոր ներկայացրո՛ւ:Դերվիշը վախեցնում էր մարդկանց և սպառնում վոր կուտի:

1. Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:

Լուռ ու մունջ-լուռ
դատարկ-սին
երկյուղ-ահ
միմյանց-իրար
սաստկանալ-խստանալ
փարատել-սփոփել
տարօրինակ-անսովոր
ջուլհակ-կտավագործ
ճախարակ-ծիռծեռնիկ
հանճար-տաղանդ
համբավ-պատիվ
անհամար-անթիվ

Continue reading